Chorobom serca można zapobiegać. Dowiedz się, co możesz zrobić, aby zredukować ryzyko chorób krążenia

Profilaktyka chorób serca

W związku z tym, że choroby układu sercowo - naczyniowego stanowią główną przyczynę śmiertelności w Polsce, ogromna waga przykładana jest do zapobiegania rozwojowi tych chorób przewlekłych. Aby móc stworzyć skuteczny program profilaktyki chorób serca, konieczne jest poznanie czynników sprzyjających rozwojowi tych schorzeń oraz wytypowanie grup ryzyka. Wówczas możliwe jest wdrożenie działań mających na celu wyeliminowanie najistotniejszych czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju chorób serca. Oczywiście nie wszystkie czynniki ryzyka mają charakter modyfikowalny, okazuje się bowiem, że u podłoża chorób serca mogą leżeć predyspozycje genetyczne. Ale nawet wtedy można zrobić bardzo wiele dla zdrowia, wykonując badania kontrolne umożliwiające jak najwcześniejsze zdiagnozowanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Chcesz mieć zdrowe serce? Zadbaj o prawidłową masę ciała

Jednym z najistotniejszych czynników ryzyka chorób serca jest nadwaga. Nadmierna masa ciała sprzyja rozwojowi chorób układu sercowo - naczyniowego na drodze licznych mechanizmów, przyczyniając się m. in. do wzrostu ciśnienia krwi czy występowania zaburzeń w profilu lipidowym. Przywrócenie prawidłowej masy ciała pozwala zatem na wielokierunkową profilaktykę chorób serca. Przede wszystkim - tkanka tłuszczowa jest tkanką mocno ukrwioną, a im większe depozyty tłuszczu w organizmie, tym więcej krwi musi być przetoczone przez serce drogą naczyń krwionośnych. Redukcja nadmiarowych kilogramów odciąża zatem serce. Kolejne korzyści wynikające z utrzymywania prawidłowej masy ciała obejmują m. in.:

ograniczenie przewlekłego stanu zapalnego generowanego przez otyłość, zwiększającego ryzyko uszkodzeń ścian naczyń krwionośnych i rozwoju miażdżycy
normalizację ciśnienia krwi, co pozwala wyeliminować nadciśnienie jako czynnik ryzyka miażdżycy, udaru mózgu czy zawału serca
zminimalizowanie ryzyka zaburzeń lipidogramu, czyli poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi
zmniejszenia ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, która jest częstym powikłaniem otyłości i stanowi czynnik ryzyka rozwoju chorób serca

Prawidłową masę ciała wyraża wskaźnik BMI (Body mass index), przyjmujący wartości w przedziale 20 - 25. Wartości powyżej 25 świadczą o nadwadze, a powyżej 30 - o otyłości. Wartość BMI można obliczyć korzystając ze wzoru: masa ciała / wzrost². Masa ciała wyrażana jest w kg, a wzrost - w metrach. Osoby z BMI powyżej normy powinny zadbać o przywrócenie prawidłowej masy ciała. Nie jest to jedyne kryterium - poza wagą warto wziąć pod lupę także obwód pasa. Obecność tzw. otyłości brzusznej, czyli kumulowania się tkanki trzewnej wokół narządów wewnętrznych także stanowi czynnik ryzyka rozwoju chorób serca. Dlatego o normalizację ilości tkanki tłuszczowej w organizmie powinny zadbać także mężczyźni z obwodem pasa powyżej 102 cm i kobiety z obwodem pasa powyżej 89 cm (nawet, gdy wartość BMI mieści się w granicach normy).

W celu przywrócenia i utrzymania prawidłowej masy ciała zalecane jest stosowanie odpowiedniej diety redukcyjnej, a także regularna aktywność fizyczna. Zarówno odpowiedni model żywienia, jak i sport same w sobie mogą stanowić element profilaktyki chorób serca, dlatego mają ogromne znaczenie nie tylko dla osób z nadwagą czy otyłością.

Dieta dla zdrowego serca

Sposób odżywiania ma ogromne znaczenie dla kondycji serca. Wystarczy wiedzieć jedynie, które składniki diety są przyjazne sercu, a których należy bezwzględnie unikać. W diecie nie powinno zabraknąć nienasyconych kwasów tłuszczowych, zwłaszcza kwasów omega 3. Kwasy tłuszczowe omega 3 łagodzą stany zapalne, przyczyniają się do normalizacji ciśnienia krwi oraz poziomu cholesterolu we krwi. Najbogatszymi źródłami kwasów omega 3 w diecie są tłuste ryby morskie; powinny być to ryby pieczone lub gotowane, ale nie smażone, gdyż smażenie sprzyja powstawaniu niekorzystnych dla serca tłuszczów trans. Zalecane jest spożywanie około 500 mg kwasów omega 3 dziennie, co odpowiada około pół kg ryb tygodniowo. Dla prawidłowej pracy serca i układu krążenia ogromne znaczenie mają witaminy z grupy B, a zwłaszcza witamina B12 i kwas foliowy. Regulują one metabolizm homocysteiny, która jest określana mianem cholesterolu XXI wieku, a jej nadmierny poziom sprzyja rozwojowi miażdżycy. Źródłami witaminy B12 i kwasu foliowego są ryby i mięsa, ponadto kwas foliowy znaleźć można w zielonych liściach warzyw, pełnoziarnistych produktach zbożowych oraz orzechach.

Serce potrzebuje antyoksydantów, czyli związków neutralizujących wolne rodniki i działających przeciwzapalnie. Najlepszymi źródłami tych związków w diecie są warzywa i owoce, a także ziarna zbóż i orzechy.

Unikaj stresu i używek

Profilaktyka chorób serca musi obejmować rezygnację z używek. Zarówno palenie papierosów, jak i spożywanie alkoholu generuje przewlekły stan zapalny, zaburza profil lipidowy krwi, zwiększa ryzyko nadciśnienia. Równie niekorzystnie oddziałuje stres - dlatego konieczne jest opanowanie technik relaksacyjnych, które pozwolą zredukować negatywny wpływ przewlekłego stresu na organizm. W walce ze stresem doskonale pomaga aktywność fizyczna.